Παχυσαρκία και εγκυμοσύνη

“Παχυσαρκία είναι η υπερβάλλουσα συσσώρευση σωματικού λίπους σε βαθμό που να επηρεάζεται αρνητικά η υγεία.”WHO 2000.Σύμφωνα με στοιχεία του παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι υπέρβαροι παγκοσμίως, εκ των οποίων τα 500 εκατομμύρια είναι παχύσαρκοι.

Το υπερβάλλον βάρος  συνδέεται στενά με ορμονικές διαταραχές και προβλήματα γονιμότητας  ενώ  όταν συνδυαστεί με την εγκυμοσύνη δημιουργεί ποικίλες δυσκολίες σ’ αυτή τη κρίσιμη και σημαντική περίοδο της ζωής μιας γυναίκας που μπορεί να σχετίζονται και με την υγεία του βρέφους.

Σύμφωνα με τις συστάσεις των επιστημόνων η αύξηση του σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης, δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια ώστε η έγκυος να μην αντιμετωπίσει  προβλήματα όπως:

• διαβήτης κύησης,
• υπέρταση,
• προεκλαμψία,
• μεγάλη πιθανότητα γέννησης μεγαλόσωμου παιδιού,
• δυσκολία στον τοκετό (δυστοκία, παρατεταμένος τοκετός),
• δυσκολία στην κίνηση,
• δυσκολία στην αναπνοή.

Τα μεγαλόσωμα βρέφη τα οποία αναπτύχθηκαν σε ενδομήτριο περιβάλλον  υπό την επίδραση  διαβήτη κύησης ή παχυσαρκίας, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν μεταβολικό σύνδρομο (παχυσαρκία, υψηλές τιμές σακχάρου, αυξημένη αρτηριακή πίεση, δυσλιπιδαιμία) στην παιδική ηλικία! Είναι ανησυχητικό ότι στην Ελλάδα το φαινόμενο της παχυσαρκίας έχει λάβει επιδημικές διαστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι  19,1% των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών είναι παχύσαρκα και  18,1% υπέρβαρα ενώ στον κόσμο  43 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών είναι υπέρβαρα σύμφωνα με στοιχεία του 2010 από τον WHO.

Επιπλέον σπουδαίοι μελετητές  υποστηρίζουν ότι η παχυσαρκία της μητέρας πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει συσχετιστεί  με την γέννηση παιδιών με συγγενή καρδιοπάθεια ή ακόμα και αυτισμό.

Η παχύσαρκη γυναίκα που επιθυμεί μία εγκυμοσύνη θα πρέπει, υπό την καθοδήγηση  του διαιτολόγου της, να θέσει εφικτούς στόχους. Πρωτεύοντα ρόλο δεν πρέπει να  παίζει η επίτευξη του ιδανικού βάρους αλλά η μείωσή του σε συνδυασμό με την βελτίωση των διατροφικών της συνηθειών.

Είναι γεγονός πως η γυναίκα που ξεκινά την εγκυμοσύνη της  με υπερβάλλον βάρος χρήζει ιδιαίτερης προσοχής αλλά χωρίς αυτό να συνεπάγεται την λήψη υπερβολικών μέτρων. Η έγκυος γυναίκα δεν επιτρέπεται να επιβληθεί σε υποθερμιδική δίαιτα (<1500 kcals), αλλά καλό θα ήταν να μην καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες από ιδιαίτερα εύγευστα αλλά φτωχά σε θρεπτικά συστατικά τρόφιμα όπως: γλυκά, αναψυκτικά, τηγανιτά κ.α. Τέτοια τρόφιμα καλό θα ήταν να καταναλώνονται με μέτρο απ’ την έγκυο  είτε είναι παχύσαρκη, είτε όχι. Γενικά, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα της τροφής.

Όπως προαναφέρθηκε η επίτευξη μιας ασφαλούς αύξησης του σωματικού βάρους της εγκύου θα συνδράμει στη διασφάλιση της υγείας της. Το πρώτο τρίμηνο η αύξηση του σωματικού βάρους είναι ελάχιστη ενώ η επιπλέον πρόσληψη ενέργειας συστήνεται το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται  οι προτεινόμενες αυξήσεις του βάρους με βάση το βάρος πριν την κύηση.

Γενικά, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες συστάσεις η παχύσαρκη έγκυος πρέπει:

• να καταναλώνει μικρά και συχνά γεύματα ανά 3-4 ώρες,
• να καταναλώνει άφθονα υγρά,
• να καταναλώνει άφθονες φυτικές ίνες,
• να αποφεύγει  τη μεγάλη κατανάλωση αλατιού, είτε αυτό προέρχεται απ’ την άμεση πρόσληψή του είτε από τροφές που κρύβουν υψηλή περιεκτικότητά του όπως  αλλαντικά, κονσέρβες, τυποποιημένα τρόφιμα, ξηροί καρποί και τυροκομικά,
• να εντάσσει 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών καθημερινά,
• να υιοθετεί έναν υγιεινό τρόπο μαγειρέματος (στον ατμό, στη σχάρα ή βραστά),
• να εντάξει άσκηση (περπάτημα) στην καθημερινή ζωή της σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού της,
• να αποφεύγει τρόφιμα που σε μικρό όγκο παρέχουν πολλές θερμίδες και να αυξήσει την κατανάλωση φρέσκων φρούτων, λαχανικών, χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικών και υψηλών φυτικών ινών δημητριακών.
  Πιο συγκεκριμένα:
  Φρούτα: 2-4 μερίδες ημερησίως.
  Λαχανικά: 3- 5 μερίδες τουλάχιστον ημερησίως.
  Κρέας: 2-3 φορές ανά εβδομάδα, 2-3 μερίδες/ ημέρα (Μερίδα: 60-90γρ κρέας, 1 αυγό)
  Ψάρι: 2 φορές ανά εβδομάδα, 2-3 μερίδες/ ημέρα (Μερίδα: 60-90γρ ).
  Όσπρια: 1-2 φορές την εβδομάδα, 2-3 μερίδες/ ημέρα (Μερίδα: ½ φλιτζάνι).
  Ομάδες Τροφίμων Ψωμιού και Δημητριακών : 6-11 μερίδες ανά ημέρα ( Μερίδα: 1 φέτα ψωμί ή 1/2 φλιτζ. δημητριακά πρωινού ή 1/2 φλιτζ. μαγειρεμένο ρύζι ή μακαρόνια).
• Θα πρέπει επίσης να παρακολουθείται η αύξηση του σωματικού βάρους συστηματικά.

Σημαντικός είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης καφεΐνης και η απαγόρευση κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών ενώ πρέπει να ενισχυθεί η πρόσληψη τροφών πλούσιων σε ω3 λιπαρά οξέα όπως  ψάρια, ξηρούς καρποί και ελαιόλαδο.
Είναι αναγκαία η υποστήριξη όλων των παχύσαρκων γυναικών, ενθαρρύνοντάς αυτές για να ακολουθήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους!